Klasycyzm Ludwika XVI - meble

Według opisów pochodzących z epoki umeblowanie jadalni składało się ze stołów i dwóch krzeseł, dwóch stołów-konsoli lub stołów pomocniczych oraz etażerki do przechowywania szkła. Umeblowanie sypialni stanowiły: łóżko z baldachimem, szezlong, dwa lub trzy fotele, komoda, szafka zwana chiffoniere i toaleta. Widzimy z opisu mebli w sypialni, że mogła ona służyć również do przyjęć, bardziej moze nawet niż inne pokoje. W domach wiejskich znajdowały się zawsze wielkie szafy dwudrzwiowe w sypialniach, a w jadalniach - wielkie kredensy składające się z dwóch części; z licznymi otwartymi półkami i szafeczkami, stoły oraz typowe dla Francji zwykłe krzesła, wyplatane słomą. W czasach Ludwika XVI działało wielu wybitnych mistrzów-ebenistów. Najbardziej znanymi byli: Jean Francois Oeben i jego uczeń Jean Henri Riesener, Niemiec Dawid Roentgen i George Jacob - najstarszy z rodziny ebenistów słynnej później w okresie empire'u. Riesner, wszechstronny i cieszący się wielką sławą, przez wielu historyków jest przyrównywany do słynnego znanego nam Boulle'a. Ebeniści, współpracujący z architektami-dekoratorami wykonywali swoje prace łącznie z projektami, które sami rysowali.

Obszywanie chodników dywanów - w Warszawie - www.wykladzinyotwock.pl

Należy przede wszystkim podkreślić ich upodobania do wielkiej różnorodności mebli, zwłaszcza zaś do małych mebelków, wygodnych w użytkowaniu. Były to: komódki, sekretarzyki, stoliki i stoliczki, gablotki i gerydoniki. Przy kominku zazwyczaj ustawiano dwa głębokie fotele (berżery lub markizy), kanapę, zwykłe fotele, krzesła i taborety, przy czym te ostatnie przeważnie miały formy rzymskie, tj. siedzenie oparte na skrzyżowanych nóżkach. W wykonaniu mebli na pierwsze miejsce powróciła markieteria; brązy zredukowano do akcentów. W związku z tym decydujący głos mieli znów ebeniści, spychający na dalszy plan rzeźbiarzy i cyzelerów. Meble uzyskały wybitnie tektoniczną formę, podobnie jak w starożytności; zaznaczyło się to wyraźnym oddzieleniem siedzenia od nóżek i oparć w krzesłach i fotelach, związaniem poszczególnych elementów przez dekoracyjne pogrubienie drewna - w formie kostki akcentowanej z kilku stron rozetką oraz wkomponowaniem szuflad i drzwiczek w podziały szkieletu mebla.

Wszystko to dowodzi współdziałania rzemiosła w realizacji haseł nawiązywania do antycznych reguł. Aby formę prostopadłościenną uczynić lżejszą, narożniki mebli skrzyniowych były zaokrąglone lub wycinane, a niektóre meble, jak np. kredensy, miały boki w formie ćwierci koła z otwartymi polkami lub drzwiczkami. Podobnie, prostokątna płyta stołu lub stolika była zaokrąglona ćwierć kołami z uskokami przy zbiegu linii prostych i krzywych. Rozwiązanie to nie było jednak zasada i spotyka się płyty dokładnie prostokątne, zwłaszcza te, które maiły na brzegach brązowe profile lub galeryjki. Zdarzały się niekiedy w meblach nóżki wygięte, jak np. w jednej z komód Riesenera, ich wygięcie nie upodobniło się jednak do skręconych form rokoka. Najbardziej charakterystyczne dla mebli tego okresu jest natomiast zastosowanie lżejszych form nóg krzeseł, foteli, stolików i innych mebli, przez wyraźne zwężenie ich ku dołowi oraz przez kanelowanie spiralne nóżek okrągłych i proste - kwadratowych.

Chodniki sznurkowe - w Warszawie - www.wykladzinyotwock.pl

W końcu okresu kaneli nie stosowano, a na nóżki nakładano brązowe okucia, które uzupełniał umieszczony wyżej kapitelik. Zwróćmy uwagę na charakterystyczny szczegół występujący w meblach, podobnie jak w kominkach przerwanie linii prostej, np. boków stołu, komody itp. - lambrekinem, wypełnionym zwykle rzeźba lub kanelami. Element ten jest typowo francuski. Pomimo tak wyraźnych upodobań do antyku, okres klasyczny pozostał nadal wierny modnym poprzednio dekoracjom zaczerpniętym z dalekiego Wschodu. Lakierowane motywy chińskie wciąż jeszcze były umieszczane w oddzielnych płycinach, z obramowaniem z brązu. Nowością było zastosowanie do mebli ozdób z porcelany sewrskiej, ujętych w ramki lub umieszczonych we wgłębieniach. dotychczas używane były malowane płytki porcelanowe, obecnie stały się popularne płytki z płaskorzeźba, najczęściej przedstawiającą białe wypukłe figury na jasnoniebieskim tle, na wzór angielskiej porcelany Wedgwooda. Z różnych rodzajów drewna używanego dotąd w meblarstwie na pierwsze miejsce wysuwa się w omawianym okresie mahoń, dalej dopiero heban, róża i inne drewna egzotyczne; w meblach na prowincji przeważa orzech i buk. Nowością w meblarstwie było wykonanie niektórych małych mebli z metalu - brązu spatynowanego na zielono lub złoconego oraz z żelaza kutego. Były to małe stoliki, tzw. gerydony, trójnogi, stoliki do robót kobiecych itd. Widzimy w tym naśladowany przez innych mistrzów-ebenistów.

Chodniki wełniane - w Warszawie - www.wykladzinyotwock.pl

źródło: materiały książka: S. Sienicki – Wnętrza mieszkalne