Renesans w Niemczech

Społeczeństwo niemieckie jeszcze w końcu XV w. tkwiło silnie w nawykach gotyckich i powoli przejmowało idee odrodzenia włoskiego, nie mając na miejscu takich wzorów do naśladowania, w jakie obfitowały tereny Italii. Renesans włoski nie mógł być przyjęty przez Niemców bez zasadniczych zmian. Włosi zajmowali przestrzenne wnętrza, w których ściany przeważały nad otworami okiennymi, dając wiele miejsca malarstwu, freskom i umożliwiając ozdabianie ścian wielkimi obrazami. Kominek stanowił akcent dekoracyjny wnętrza, w rzadkim przypadku służył do rozpalenia w nim ogniska dla ogrzania mieszkańców. Niemcy mieszkali w małych i niskich, zacisznych wnętrzach z kaflowymi piecami, do których tuliły się wygodne ławy i fotele. Ściany wnętrz miały inne ozdoby niż we wnętrzach włoskich. Dla niskich, małych wnętrz odpowiedni był miedzioryt lub drzeworyt, tak co do kosztów, jak i wielkosci. Nic dziwnego, że rysunki Dürera i innych artystów wczesnego Odrodzenia, jeszcze nieraz gotyckie w formie, pełne już jednak ducha renesansu, znajdowały najwiekszy popyt w społeczeństwie. W tych warunkach renesans włoski mógł oddziaływać tylko pośrednio droga twórczej interpretacji przez artystów niemieckich. Renesans niemiecki i francuski różnią się między sobą zasadniczo i jedynie pewne zbliżenie w rzeźbie drewnianej w okresie wczesnego renesansu pozwala na porównywanie szczegółów, choć rzadko może to tu nastąpić pomyłka co do ich pochodzenia. W niemieckim gotyku istniała uniwersalizacja form mebli pochodzących z północy i południa, choć jak wiemy, różniły się one rodzajem drewna i głębokością rzeźby.

Obszywanie chodników dywanów - w Warszawie - www.wykladzinyotwock.pl

W renesansie różnice między północą i południem stały się wyraźne. Południowe Niemcy najwcześniej przyjęły formy renesansu, północne znacznie dłużej hołdowały gotyckim; południowe najsilniej ulegały wpływom włoskim, w północnych dominowały natomiast wpływy holenderskie i francuskie. najbardziej rodzime formy renesansu niemieckiego wykształciły się w Niemczech środkowych. w Niemczech, podobnie jak i w innych krajach Europy, siedziby mieszkalne klasy panującej przekształciły się w pałace. zabudowa zamków stała się osiowa, z dziedzińcami i narożnymi wieżami, a pomieszczenia naśladowały wnętrza pałaców włoskiego renesansu. Domy na północy były wąskie, głębokie, ekonomicznie rozplanowane; przednia część domu była mieszkalna, tylna z dostępem do drugiej. Domy na południu miały sień sklepioną, z której przejęcie prowadziło do wewnętrznego dziedzińca, rozwiązanego jako wnętrze architektoniczne, a arkadami, tarasami, balkonami itd. Wnętrza domów były niskie i zaciszne. Znane nam dobrze określenie Gemütlichkeit oddaje najlepiej nastrój tych wnętrz, które cechują: poprawne proporcje i rzeczowość w ustawieniu mebli, przeważnie ruchomych, dostępność wszelkich przyborów, dobre wymiary drzwi i ich prawidłowe otwieranie. W szerokim stosowaniu drewna wnętzre niemieckie różniło się od wnętrza włoskiego, w którym obramienia drzwi i okien były wykonane przeważnie w kamieniu. Przechodzimy do opisu elementów budowlanych. Strop we wczesnym renesansie był drewniany, belkowy, wykonany techniką ciesielską, a więc o skromnym profilowaniu. W późniejszym okresie zostały wprowadzone drobniejsze podziały stolarskie, aż do skomplikowanego kasetonowego stropu z podziałem na romby, krzyże i gwiazdy. Technika stolarska panowała we wnętrzu niepodzielnie i było to tak powszechnym objawem, że niektórzy historycy sztuki nazwali renesans niemiecki - renesansem stolarskim.

Chodniki sznurkowe - w Warszawie - www.wykladzinyotwock.pl

źródło: materiały książka: S. Sienicki – Wnętrza mieszkalne